Balın Tarihi
Bal, arıların çiçekli bitkilerin nektarından yaptıkları koyu altın renkli bir sıvıdır. Arılar, nektar toplama ve ardından nektarı yeniden kullanma süreciyle bal üretirler. Daha sonra bu nektardan su buharlaşarak tükettiğimiz ve bal olarak bildiğimiz malzemeyi üretir. Arılar, bal üretimi işleri sırasında meyveleri, baklagilleri, sebzeleri ve diğer gıda üreten bitkileri tozlaştırarak hayati bir hizmeti yerine getirirler.
Bal, yazılı tarih kadar eskidir, tarihi MÖ 2100’e kadar uzanır. Sümer ve Babil çivi yazılarında, Hitit kodunda, Hindistan ve Mısır’ın kutsal yazılarında baldan bahsedilmiştir. Adı İngiliz huniginden gelir ve insan tarafından kullanılan ilk ve en yaygın tatlandırıcıdır. Bal tarihte çok değerliydi ve sıklıkla para yerine, haraç veya adak olarak kullanılıyordu. MS 11. yüzyılda Alman köylülerin, feodal beylerine bal ve balmumu ile ödeme yaptığı kayıtlarda yer almaktadır.
Bal çeşitleri
Birçok bal çeşidi bulunmaktadır. Bal çeşitleri birbirinden renk, tat, koku ve hatta doku gibi farklılıklarla ayrılırlar. Balları gruplara ayırırken en önemli ayırt edici faktör, arının sık kullandığı çiçek türüdür. Örneğin; yonca balı, lavanta balından oldukça farklı olacaktır.
Diğer bazı bal çeşitlerine örnek olarak şunlar gösterilebilir: Akasya balı, kestane balı, portakal çiçeği balı, narenciye balı, kekik balı…
Bal nasıl üretilir?
Balın çiçekten sofralarımıza gelen yolculuğunda üç durak vardır.
- Arı
Bir kovanda 60.000 işçi arı bulunabilir. Bu arılar, bal üretme işlemine çiçek nektarını toplayarak başlar, daha sonra nektar basit şekerlere ayrılır ve peteklerde depolanır. Arıların kanatlarından gelen yelpaze etkisine sürekli maruz kalması, benzersiz şekildeki peteklerde depolanan nektarın buharlaşmasına neden olur. Bu buharlaşma, bal dediğimiz kalın ve tatlı bir madde oluşturur. Toplanan çiçek nektarına göre balın rengi ve tadı değişebilir.
- Kovan
Kovan balın hasat edildiği yerdir. Arılar, kolonilerinin hayatta kalması için bal yaparlar, ancak ortalama olarak bir kovanda yıllık 80 kilo fazla bal üretilmiş olacaktır. Bu nedenle arıcıların içeri girip fazla balı çıkarmaları gerekir.
Arıcılar, bal peteği çerçevelerini alarak ve her hücrede balı kapatmak için arıların yaptığı balmumu kapağını sıyırarak balı toplar. Kapaklar çıkarıldıktan sonra çerçeveler bir çıkarıcıya yerleştirilir. Daha sonra çerçeveleri döndürerek balı taraktan dışarı ve toplandığı yer olan çıkarıcının dibine zorlar.
- Şişe
Bal ekstrakt edildikten sonra, herhangi bir mum parçası veya diğer partikülleri çıkarmak için süzülür. Bazı arıcılar bu işlemi kolaylaştırmak için balı ısıtır. Bu aşamadan sonra bal şişelenmeye, etiketlenmeye ve perakendecilere dağıtılmaya son olarak da sofralarımıza girmeye hazırdır.